Οι μεγάλες καταστροφές είναι συνηθισμένες πια το καλοκαίρι, όπως και το να φλέγεται ένα μέτωπο εντός της (πολλαπλά επιβαρυμένης) Αττικής. Αλλά ας αφήσουμε να μιλήσουν τα νούμερα.
Το μακρινό 2009, ανακοίνωση του δασαρχείου ανέφερε κάπου στα 300.000 στρέμματα απανθρακωμένης γης στα εδάφη της Αττικής, εξαιτίας των πυρκαγιών που είχαν ξεσπάσει τα τελευταία χρόνια.
Ήταν ακόμη πολύ πρόσφατο το σοκ από τα ασύλληπτα γεγονότα του 2007, όταν η Ελλάδα είχε ζητήσει βοήθεια από την Ευρώπη για να θέσει υπό έλεγχο τις δασικές πυρκαγιές, και ως εκ τούτου είχε επέλθει μια βίαιη ενηλικίωση στην ψυχολογία όλων μας – τα καλοκαίρια δε θα ήταν ποτέ ξανά τα ίδια, ο εθνικός δρυμός της Πάρνηθας είχε χαθεί και γενικά καταλάβαμε ότι οι μεγάλες καταστροφές είναι πιθανές.
Στο διάστημα που έχει μεσολαβήσει μέχρι σήμερα, αυτές οι μεγάλες καταστροφές πέρα από πιθανές έγιναν και συνηθισμένες. Ειδικά άμα παρατηρήσεις την κατάσταση τα τελευταία πέντε-έξι χρόνια, όντως η ιστορία επαναλαμβάνεται σαν κακόγουστη φάρσα: παράλληλα μέτωπα, οικισμοί που εκκενώνονται και τα εδάφη της Αττικής σταθερά στα σημεία που βάλλονται.
Από την άλλη, μικρό κομμάτι των αναδασώσεων πράγματι αποδίδει (είτε εξαιτίας προχειρότητας, είτε εγκληματικών καθυστερήσεων), οπότε τι μένει; Ένα ποσοστό αναλογίας πρασίνου (ανά κάτοικο νομού) που κάνει βουτιά, ένα όλο και περισσότερο αποπνικτικό λεκανοπέδιο.
Παρακάτω, διαβάζοντας τα σχετικά reports και την ειδησεογραφία της εποχής, συγκεντρώσαμε τις σημαντικότερες πυρκαγιές που σημειώθηκαν στα εδάφη της Αττικής ανά σεζόν, γράφοντας και τα στρέμματα που παραδόθηκαν στις φλόγες.
2022: Πυρκαγιά στην Πεντέλη (27.800 στρέμματα)
Την ώρα που η Ευρώπη βίωνε πρωτοφανείς πυρκαγιές καταγράφοντας ρεκόρ καμένων εκτάσεων και εκπομπών άνθρακα, ήπιο παρέμενε η κατάσταση στην Ελλάδα (σύμφωνα με τα δεδομένα της Ευρωπαϊκής υπηρεσίας Copernicus και του ECMWF, είχαμε ένα απ’ τα 15 λιγότερο ακραία σε ζέστη καλοκαίρια), με εξαίρεση τις μεγάλες φωτιές που ξέσπασαν στην πολυ-τραυματισμένη Πεντέλη (όπως και την Παλλήνη), τέλη του Ιούλη. Όπως διαπιστώθηκε, η φωτιά αυτή ξεκίνησε σε απρόσμενο σημείο, χωρίς καλώδια, πράγμα που έγειρε έντονες υποψίες για εμπρησμό, αλλά χωρίς να υπάρξουν στοιχεία για δράστη.
Αντώνης Νικολόπουλος / Eurokinissi2021: Πυρκαγιά σε Βαρυμπόμπη και Γεράνεια Όρη (33.000 στρέμματα)
Μετεωρολογικά ήταν ήπιο, αλλά εξελίχθηκε στο καλοκαίρι της θλίψης. Από τα 223.000 στρέμματα που κάηκαν στη χώρα, σύμφωνα με τον απολογισμό του τότε υπουργού Πολιτικής Προστασίας, το πιο μεγάλο και καίριο πλήγμα δέχθηκε η Βόρεια Εύβοια, ενώ όσον αφορά την Αττική είναι αδύνατο να ξεχάσει τη μέρα που η Αθήνα καλύφθηκε από πνιγηρό καπνό και στάχτη – αρχές Αυγούστου, η πυρκαγιά ξεκίνησε στους πρόποδες της Πάρνηθας και επεκτάθηκε στη Βαρυμπόμπη, στο Τατόι και στο Φλαμπούρι, καίγοντας κατά πλειοψηφία δασικές εκτάσεις και τμήμα Natura, ενώ ακολούθησαν και άλλες εστίες. Όχι πολύ καιρό πριν, τον Μάιο, στα Γεράνεια Όρη της Δυτικής Αττικής είχε σημειωθεί η πιο καταστροφική δασική πυρκαγιά της τελευταίας 20ετίας.
2020: Πυρκαγιά στην Κερατέα (10.380 στρέμματα)
Μεγαλύτερο πλήγμα από τις πυρκαγιές εκείνου του έτους δέχτηκε η Πελοπόννησος (περίπου οι μισές καμένες εκτάσεις από το σύνολο της επικράτειας), και ο νομός Αττικής –σύμφωνα με τις μετρήσεις του εμπειρογνώμονα Ανδριανό Γκουρμπάτση, εν αποστρατεία υπαρχηγού του Πυροσβεστικού Σώματος– ήταν τρίτος στην κατάταξη, με την πυρκαγιά που ξέσπασε στην Κερατέα από αμέλεια, αναγκάζοντας σε εκκένωση οικισμούς.
2019: Πυρκαγιά στη Μάνδρα (3970 στρέμματα)
Το παράδοξο εκείνης της σεζόν, που ακόμη παρέμενε ζωντανό το τραύμα από το Μάτι και είχαμε εκλογές, ήταν πως οι περισσότερες πυρκαγιές ανά τη χώρα συνέβησαν νωρίτερα από το κανονικό, συγκεκριμένα τον Μάρτιο, αλλά το κύριο πλήγμα δεν αφορούσε την Αττική. Από το σύνολο των καμένων εκτάσεων, ένα μικρό μέρος ανήκε στην Αττική με εστίες σε Μάνδρα, Νέα Μάκρη κ.α., όπου η παρέμβαση ήταν γρήγορη και αποτελεσματική.
2018: Πυρκαγιά στο Μάτι και Κινέτα (65.570 στρέμματα)
Ενώ εκείνη η σεζόν είχε ξεκινήσει με τους καλύτερους οιωνούς, τελικά ήταν το καλοκαίρι που γράφτηκαν οι πιο μαύρες σελίδες των πυρκαγιών στη χώρα και τον νομό Αττικής. Το απόγευμα της 23ης Ιουλίου, από ανθρώπινη αμέλεια, φωτιά εκδηλώνεται στην περιοχή Νταού Πεντέλης, ξεφεύγει από τον έλεγχο και με τις δυνατές ροπές του ανέμου φτάνει και προκαλεί ζημιές στον Νέο Βουτζά, έπειτα καταστρέφει όλο τον οικισμό Μάτι και σημειώνει καταστροφές στα δυτικά της Ραφήνας, επιφέροντας φρικτό θάνατο σε 102 ανθρώπους. Και την ίδια μέρα, ανοίγει μέτωπο στα Γεράνεια Όρη, καταστρέφοντας οικισμούς, καίγοντας σπίτια και απανθρακώνοντας μια πολύτιμη και πολύ μεγάλη δασική έκταση.
2017: Πυρκαγιά στη Βορειοανατολική Αττική (31.000 στρέμματα)
Στην κορύφωση του καλοκαιριού, στην καρδιά του Αυγούστου, μια σειρά από μέτωπα μαίνονται στην Ανατολική Αττική, με τις φλόγες να φτάνουν στους οικισμούς και να καταστρέφουν κατοικίες. Η φωτιά επεκτεινόταν από τη μία μεριά προς Σαλαμίδι και από την άλλη προς Καπανδρίτι, ενώ πιο μεγάλη ζημιά δέχθηκε ο Ωρωπός και ο Κάλαμος. Μερικές εβδομάδες πριν, πλήγμα είχε δεχθεί το Λαγονήσι και τα Καλύβια.
2016: Πυρκαγιά σε Μαραθώνα και Ωρωπό (εκατοντάδες στρέμματα)
Η οικολογική καταστροφή εκείνου του έτους ήταν τεράστια, αλλά αφορούσε τα χιλιάδες στρέμματα του δάσους Λίμνη στην Εύβοιας. Εκείνο το 24ωρο, οι πυρκαγιές που ξέσπασαν σε όλη την επικράτεια ήταν πάνω από 100, και στα εδάφη της Αττικής το μέτωπο εμφανίστηκε στον Μαραθώνα.
2015: Πυρκαγιά στον Υμηττό (7.500 στρέμματα)
Συγκριτικά με τον μέσο όρο που είχε διαμορφωθεί από αρχές της νέας χιλιετίας, τα στοιχεία εκείνης της σεζόν ήταν πολύ ανακουφιστικά: 36,77% λιγότερες πυρκαγιές ανά την επικράτεια και 67,77% λιγότερες καμένες εκτάσεις. Το περιστατικό που έμεινε στη μνήμη ήταν η φωτιά στον Υμηττό, η οποία απλώθηκε από τον Καρέα μέχρι την Αργυρούπολη, θέτοντας σε κατάσταση κινδύνου κατοικημένες περιοχές κοντά στο κέντρο, όπως ο Βύρωνας.
2014: Πυρκαγιά στην Κερατέα (5.000 στρέμματα)
Στελέχη της Πυροσβεστικής αναφέρουν σε ρεπορτάζ ότι σχεδόν καθημερινά εντοπίζονται μικρές εστίες φωτιάς στην Κερατέα (εξαιτίας εμπρησμών), μέχρι που ένα τέτοιο περιστατικό δεν τίθεται υπό τον έλεγχο των ομάδων και με τη βοήθεια των μποφόρ εξελίσσεται γρήγορα σε μεγάλη πυρκαγιά, που οδηγείται προς δύο διαφορετικές τοποθεσίες, τις Σάκκα και Λάκιζα. Μέχρι την κατάσβεση, καταστράφηκαν στρέμματα πρασίνου, αλλά δεν κινδύνευσαν σπίτια.
2013: Πυρκαγιά σε Μαρκόπουλο, Κορωπί και Μέγαρα (εκατοντάδες στρέμματα)
Τέσσερα μέτωπα είχαν ξεσπάσει παράλληλα στον νομό Αττικής τον Αύγουστο εκείνης της σεζόν –σε Μαρκόπουλο, Θρακομακεδόνες, Κορωπί και Μέγαρα– με αποτέλεσμα να καούν λίγα σπίτια, να εκκενωθούν οικισμοί και να καταστραφούν εκατοντάδες στρέμματα, για τα οποία δεν έχει δοθεί ακριβής μέτρηση. Το κυριότερο μέτωπο ήταν στον Μαρκόπουλο.
Το 24ωρο που η ανατολική Αττική έχασε 40.000 στρέμματα δάσους
Κάηκε όλο το Πάνειο όρος, σπίτια και εγκαταστάσεις τυλίχτηκαν στις φλόγες, ενώ όλα δείχνουν ότι έπεται και συνέχεια. Τα πράγματα, δυστυχώς, δεν είναι με το μέρος μας
Για την περίπτωση των πυρκαγιών στην Ελλάδα, δεν είναι ούτε υπερβολή ούτε αυθαίρετη γενίκευση να πούμε πως η ιστορία επαναλαμβάνεται σαν άθλια, κακόγουστη φάρσα. Με τα πρώτα μελτέμια που εμφανίστηκαν, ακριβώς μετά την επέλαση του πρώτου καύσωνα της θερινής σεζόν που είχε στεγνώσει από χυμούς τις δασικές εκτάσεις, γίναμε μάρτυρες στο σκηνικό το οποίο επαναλαμβάνεται με μαθηματική ακρίβεια κάθε καλοκαίρι: Πύρινα μέτωπα ξέσπασαν ταυτόχρονα σε απομακρυσμένες τοποθεσίες ανά την επικράτεια, έτσι που ήταν αδύνατη η κατάσβεση από τον κρατικό μηχανισμό.
Αυτή τη φορά, τα κύρια μέτωπα που σημειώθηκαν στον χάρτη ήταν τέσσερα. Το χρονικό της καταστροφής ξεκίνησε το μεσημέρι της Δευτέρας (17/7) με μια ταχύτατα επεκτεινόμενη εστία στον Νέο Κουβαρά του δήμου Σαρωνίδας. Μέσα σε μερικές ώρες, οι φλόγες είχαν διανύσει 12 χλμ. απανθρακώνοντας τελικά περίπου 40.000 στρέμματα της αττικής γης, ενώ στο ενδιάμεσο είχε ξεσπάσει μεγάλη πυρκαγιά στα Δερβενοχώρια του νομού Βοιωτίας (δυτικά της Πάρνηθας), ακολούθησε ο συναγερμός στην Κερατέας, όπως και στο Λουτράκι Κορινθίας, στην πλευρά των Αγίων Θεοδώρων, όπου οι ανακοινώσεις μέχρι στιγμής αναφέρουν επιπλέον 3.000 στρέμματα καμένης γης.
Μικρότερες εστίες καταγράφηκαν σε νησιά όπως η Νάξος κι η Ρόδος, κατά τη διάρκεια του τελευταίου –εφιαλτικού για χιλιάδες κόσμου– 24ωρου, το οποίο μάλιστα δεν υπάρχει καμία βεβαιότητα πως σήμανε λήξη. Όπως ανέφερε εκπρόσωπος της πυροσβεστικής υπηρεσίας στο Magazine του News247, «σήμερα, Τρίτη (18/7), τα πράγματα αναμένεται να είναι χειρότερα με τα 8 μποφόρ που πνέουν στην Ανατολική Αττική και τις ριπές να φτάνουν μέχρι το 9».
Αυτό με απλά λόγια σημαίνει πως πυροσβέστες και εθελοντές έχουν να αντιμετωπίσουν άνεμο με ταχύτητα έως και 70 χιλιομέτρων.
Εκ των πραγμάτων, οι πιθανότητες δεν είναι με το μέρος της φύσης και των κατοίκων – παρά τα οχήματα-μηχανήματα που έχουν προστεθεί τα τελευταία χρόνια στον κρατικό μηχανισμό, η πυροσβεστική υπηρεσία παραμένει υποστελεχωμένη και χωρίς νεαρό σε ηλικία προσωπικό, ως γνωστόν καμία πρωτοβουλία δεν υπήρξε για να διαμορφωθεί μια νέα δασική υπηρεσία (που καταργήθηκε τα χρόνια της Κρίσης, αφαιρώντας την πλέον καίρια μονάδα για την κατάσβεση σε δασικά σημεία) και δεδομένης των πολλών και ταυτόχρονων εστιών στον χάρτη, είναι αδύνατη η εναέρια κάλυψη σε όλα τα σημεία.
Μάλιστα, σε τηλεοπτική παρέμβαση ο δήμαρχος Λαυρεωτικής, Δημήτρης Λουκάς κατήγγειλε την απουσία εναέριων μέσων για πολλές ώρες στην ανατολική Αττική, πράγμα το οποίο οδήγησε και στην ασύλληπτη καταστροφή που συνέβη. Όντως, ασύλληπτη.
Καταστράφηκε ουσιαστικά όλο το Πάνειο όρος, από τη βόρεια μεριά και τους οικισμούς Πέτα και Μεγάλη Αυλή μέχρι νότια στην Ανάβυσσο τη Σαρωνίδα και το Λαγονήσι, αλλά και ανατολικά σε Φέριζα, Σάκκα και Μάρκιζα. Σπίτια παραδόθηκαν στις φλόγες, εθελοντές και πυροσβέστες μάχονταν για ώρες με τις φλόγες, ενώ στα θύματα της πυρκαγιάς συμπεριλαμβάνεται και το καταφύγιο Fazoo Farm, που κάηκε ολοσχερώς.
Ας ελπίσουμε πως δεν θα επιβεβαιωθεί, αλλά όλα δείχνουν ότι έπεται και συνέχεια.
0 Σχόλια