1η Απριλίου 1955 - Το "1821" των δικών μας χρόνων

Την 1η Απριλίου 1955 οι Ελληνοκύπριοι ξεσηκώθηκαν για να αποτινάξουν τον βρετανικό ζυγό, με στόχο την «Ένωσιν» με τη μητέρα-πατρίδα Ελλάδα. 

Το αίτημα των Ελληνοκυπρίων για την αποτίναξη της βρετανικής κατοχής στη Μεγαλόνησο και την ένωση με την Ελλάδα ήρθε δυναμικά στο προσκήνιο το 1950, με το δημοψήφισμα της 15ης Ιανουαρίου (το διοργάνωσε η Εκκλησία της Κύπρου και το 95,7% των ψηφισάντων τάχθηκε υπέρ της ένωσης με την Ελλάδα) και την εκλογή του Μακαρίου Γ' ως Αρχιεπισκόπου Κύπρου στις 20 Οκτωβρίου. 

Ήταν η εποχή που η αποικιοκρατία έπνεε τα λοίσθια και η μία μετά την άλλη οι κατακτημένες χώρες επιζητούσαν δυναμικά την ανεξαρτησία τους.

Οι κυβερνήσεις των Αθηνών, με την προτροπή της ελληνοκυπριακής ηγεσίας και υπό την πίεση των οργανώσεων του Κυπριακού Αγώνα στην Αθήνα, κατέβαλλαν προσπάθειες για τη διεθνοποίηση του θέματος, με διαδοχικές προσφυγές στον ΟΗΕ. 

Ήδη από τις 10 Νοεμβρίου 1954 ο απόστρατος συνταγματάρχης Γεώργιος «Διγενής» Γρίβας (1897-1974) φθάνει στο νησί και συγκροτεί την Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών (ΕΟΚΑ), η οποία την 1η Απριλίου 1955 αναλαμβάνει δράση κατά των Βρετανών αποικιοκρατών, σηματοδοτώντας την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα των Κυπρίων. 

Ο γεννημένος στην Κύπρο Γρίβας είχε διατελέσει αξιωματικός του ελληνικού στρατού και κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής είχε ιδρύσει την οργάνωση «Χ», ενώ είχε λάβει ενεργό μέρος στον συμμοριτοπόλεμο.

 H Προκήρυξη του Γεωργίου Γρίβα

«Με την βοήθειαν τού Θεού, με πίστιν εις τον τίμιον αγώνα μας, με την συμπαράστασιν ολοκλήρου τού Ελληνισμού και με την βοήθειαν των Κυπρίων, αναλαμβάνομεν τον αγώνα διά την αποτίναξιν τού Αγγλικού ζυγού, με σύνθημα εκείνο το οποίον μάς κατέλιπαν οι πρόγονοί μας ως ιεράν παρακαταθήκην:

«Η τάν ή επί τάς»

Αδελφοί Κύπριοι, Από τα βάθη των αιώνων μάς ατενίζουν όλοι εκείνοι οι οποίοι ελάμπρυναν την Ελληνικήν Ιστορίαν διά να διατηρήσουν τήν ελευθερίαν των: οι Μαραθωνομάχοι, οι Σαλαμινομάχοι, οι Τριακόσιοι τού Λεωνίδα και οι νεώτεροι τού Αλβανικού έπους. Μάς ατενίζουν οι αγωνισταί τού 1821, οι οποίοι και μάς εδίδαξαν ότι η απελευθέρωσις από τον ζυγόν δυνάστου αποκτάται πάντοτε με το αίμα. Μάς ατενίζει ακόμη σύμπας ο Ελληνισμός, ο οποίος και μάς παρακολουθεί με αγωνίαν, αλλά και με εθνικήν υπερηφάνειαν. ‘Ας απαντήσωμεν με έργα, ότι θά γίνωμεν «πολλώ κάρρονες» τούτων. Είναι καιρός να δείξωμεν εις τον κόσμον, ότι εάν η διεθνής διπλωματία είναι άδικος και εν πολλοίς άνανδρος, η Κυπριακή ψυχή είναι γενναία.»

Υ.Γ.  Παρά το αίμα που χύθηκε και τους αγωνιστές που έδωσαν τη ζωή τους (Καραολής, Δημητρίου, Παλληκαρίδης, Αυξεντίου κ.ά.), ο στόχος της «Ένωσης» δεν επιτεύχθηκε. Το κύμα διαμαρτυρίας κατά της θηριωδίας των Άγγλων έναντι των αγωνιστών όμως βοήθησε ώστε να φτάσουμε στις συμφωνίες του Λονδίνου και της Ζυρίχης (19 Φεβρουαρίου 1959), όπου η Κύπρος έγινε ανεξάρτητο κράτος την 1η Οκτωβρίου 1960.

Στους επικριτές λοιπόν της ΕΟΚΑ, λέμε, αν δεν υπήρχε η 1η του Απρίλη δεν θα υπήρχε η Κύπρος...!

Υ.Γ.2: Από τα έγγραφα του βρετανικού Foreign Office, δημοσιεύθηκε κι ένα σημείωμα του επικεφαλής της Διευθύνσεως της βρετανικής μυστικής υπηρεσίας ΜΙ6 για τη Μέση Ανατολή, με ημερομηνία 4 Μαΐου 1955, στο οποίο αναφέρεται ότι πιθανότατα ο θρυλικός «Διγενής» είναι ο Γεώργιος Γρίβας. 

«Οι Αρχές στην Κύπρο θεωρούν μάλλον πιθανό ότι ο αρχηγός της τρομοκρατικής οργάνωσης ΕΟΚΑ, με το ψευδώνυμο Διγενής, είναι στην πραγματικότητα ένας πρώην αξιωματικός του ελληνικού στρατού, συνταγματάρχης (ή στρατηγός), ο οποίος στη διάρκεια του πολέμου ήταν διοικητής της παραστρατιωτικής, αντικομμουνιστικής οργάνωσης “Χ”. Δυστυχώς πολύ λίγες πληροφορίες είναι γνωστές για την προσωπική εμφάνιση του Γρίβα στις αρχές ασφαλείας της Κύπρου και οποιαδήποτε σημαντική πληροφορία γι’ αυτόν θα πρέπει να τη γνωρίζουν».

Πως μαθεύτηκε το όνομα του; 

Ο Γ.Γ. του ΚΚΕ, Νίκος Ζαχαριάδης, κατέδωσε δημοσίως τον «Διγενή» μέσα από τον ραδιοφωνικό σταθμό που εξέπεμπε από το παραπέτασμα με την ονομασία «Ελεύθερη Ελλάδα». 

Ήταν 26 Απριλίου του 1955, 25 ημέρες μετά την έναρξη του αντιαποικιακού αγώνα της ΕΟΚΑ. 

«Πρέπει να ξεσκεπάσουμε τους εθνοπροδότες, κάτω από όποια μάσκα κι’ αν παρουσιάζονται, κι’ έτσι να τους απομονώσουμε. Σήμερα πια που τα πασχαλιάτικα βαρελόττα σκάσαν και ο ψευτοδιγενής του Γρίβα ξεσκεπάστηκε, μπορούμε να γίνουμε πιο συγκεκριμένοι. Πρόκειται λοιπόν για τα παρακάτω: Τον Οκτώβρη του 1954, αξιωματικός του στρατού της Αθήνας εμφανίστηκε στην Κύπρο, όπου είπε ότι θα αρχίσει αντάρτικο και ότι τη δουλειά αυτή τη διευθύνει ο γνωστός αρχιχίτης Γρίβας».

Λίγες ημέρες αργότερα, την Πρωτομαγιά, το δημοσιογραφικό όργανο του ΑΚΕΛ “Νέος Δημοκράτης” συμπλήρωνε την κατάδοση Ζαχαριάδη:

«Ο ψευτοδιγενής του αρχιχίτη Γρίβα κυκλοφόρησε και άλλο λαθρόβιο φυλλάδιο με το οποίο προσπαθεί να λερώσει το ΑΚΕΛ με τη ρετσινιά του “συνεργάτη” των Άγγλων… Ο Ψευτοδιγενής Χίτης επαινεί τους συνταγματόφιλους και χύνει όλη του τη χολή ενάντια στο ΑΚΕΛ. Το ΑΚΕΛ είναι το κόμμα που ξεσκέπασε τον ψευτοδιγενή και έδειξε στο λαό πως τα μάσκουλά του σκοπόν έχουν να συγκαλύψουν την προδοσία του Κυπριακού από μέρους της Παπαγικής Κυβέρνησης, τη γραμμή της παραχώρησης βάσεων στους Εγγλέζους, την τακτική συνταγματική προθεσμία και τη διάσπαση από μέρους του Αρχιεπισκόπου και της λεγόμενης Εθναρχίας… Ο ψευτοδιγενής, όργανο των Αγλλοαμερικανών ιμπεριαλιστών, υποτιμά τη νοημοσύνη του Κυπριακού λαού και νομίζει πως με τα μάσκουλά του και τις απειλές μπορεί να αλλοιώσει τα αδυσώπητα γεγονότα, να τρομοκρατήσει το λαό και να τον παρασύρει στα φιλοϊμπεριαλιστικά του σχέδια».

Υ.Γ.3:  O Θάνατος του Γρίβα

Πέθανε στο σπίτι του στον Αγ. Νικόλαο Λεμεσού, στις 27 Ιανουαρίου 1974 σε ηλικία 76 χρόνων, 6 μήνες περίπου πριν το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου στην Κύπρο.

Οι φήμες για την κακή κατάσταση της υγείας του, ξεκίνησαν από τον Ιούνιο του 1973. Ο Γρίβας τις απόρριψε χαρακτηρίζοντας τα δημοσιεύματα και τον Μακάριο «χορό καννίβαλων με διευθυντή ορχήστρας τον ίδιο». Ωστόσο, ο καρδιολόγος Δώρος Παπαπέτρου, ανηψιός του Γρίβα, ανέφερε ότι από το 1972 είχε διαγνώσει ότι πάσχει από στένωση αορτής.

Η ευρείας κυκλοφορίας εφημερίδα Χαραυγή στην Κύπρο, έθεσε θέμα δολοφονίας του στρατηγού. Το θέμα το αναδεικνύει μέσα από το εξής ερώτημα: Γιατί δεν έγινε νεκροψία για τον θάνατό του; 

Για ένα τέτοιο πρόσωπο που διαδραμάτισε το δικό του σημαντικό ρόλο στη σύγχρονη ιστορία της Κύπρου και στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, όχι μόνο έπρεπε, αλλά και επιβάλλετο να διενεργηθεί νεκροψία.

Μετά το θάνατό του γίνονταν πολιτικές εκδηλώσεις τιμής της μνήμης του από ελληνοκυπρίους. Το 1976, η Τουρκία καταγγέλλει στον ΟΗΕ ότι στις 25 Ιανουαρίου του ίδιου έτους έγινε συγκέντρωση δεκάδων χιλιάδων ελληνοκυπρίων στην Λεμεσό, σε τελετή μνήμης του Γρίβα, όπου οι συγκεντρωμένοι φώναζαν το σύνθημα «ένωση». Στην επιστολή ο Γρίβας χαρακτηρίζεται «ηγέτης της τρομοκρατικής οργάνωσης ΕΟΚΑ»